Werd `Uzayr (Ezra) de Zoon van God genoemd?

`Uzayr, die door een gemeenschap van Joden werd verheven, wordt door moslimcommentatoren geïdentificeerd als Ezra. De Koran zegt:

De Joden noemen `Uzair een zoon van Allah, en de Christenen noemen Christus de zoon van Allah. Dat is het gezegde uit hun mond; (Hierin) zijn zij vertrouwelijk; wat de Ongelovigen van vroeger plachten te zeggen. Allah's vloek zij op hen: hoe zij zijn misleid van de waarheid. [Koran 9:30]

Voordat we ingaan op de oorsprong van de kwestie van de verheffing van Ezra tot zoon van God door sommige Joden, laten we eerst het leven van de man zelf bespreken.

Ezra (5e-4e eeuw v.Chr., Babylon en Jeruzalem) was een religieuze leider van de Joden die terugkeerden uit de ballingschap in Babylon, en een hervormer die de Joodse gemeenschap hervormde op basis van de Thora (Wet, of de voorschriften van de eerste vijf boeken van het Oude Testament). Dit monumentale werk van Ezra hielp om het Jodendom een religie te maken waarin de wet centraal stond, waardoor de Joden konden overleven als gemeenschap toen ze over de hele wereld verspreid waren. Ezra wordt met recht de vader van het Jodendom genoemd, aangezien zijn inspanningen er veel aan bijdroegen om de Joodse religie de vorm te geven die deze eeuwenlang zou kenmerken na de specifieke vorm die de Joodse religie aannam na de Babylonische ballingschap. Zo belangrijk was hij in de ogen van zijn volk dat latere tradities hem beschouwden als niet minder dan een tweede Mozes(P). Over het graf van Ezra zegt Encyclopaedia Judaica :

Er zijn een aantal tradities over de plaats van Ezra's graf. Volgens Josephus is het in Jeruzalem; anderen beweren dat hij begraven werd in Urta of in Zunzumu aan de Tigris; maar de algemeen aanvaarde versie is dat zijn graf zich bevindt in Uzer, een dorp in de buurt van Basra. Deze traditie wordt genoemd door Benjamin van Tuleda, Pethahiah van Regensburg, Judah Alharizi en andere reizigers, Joods en niet-Joods, die Babylonië bezochten.[1]

We moeten in gedachten houden dat de kennis over Ezra is afgeleid van de Bijbelboeken Ezra en Nehemia, aangevuld met de Apocriefe boeken (die niet zijn opgenomen in de Joodse en Protestantse canons van het Oude Testament, maar aanwezig in het Romeins Katholiek en Grieks Het canonieke boek I Esdras (Latijnse Vulgaat-vorm van de naam Ezra) van de Orthodoxe Kerk, waarin de Griekse tekst van Ezra en een deel van Nehemia bewaard zijn gebleven.

Het is interessant om op te merken dat de Joden in Arabië, tijdens de komst van de Islam, betrokken waren bij mystieke speculatie en het antropomorfiseren en aanbidden van een engel die functioneert als de plaatsvervangende schepper van het universum. Die engel wordt gewoonlijk geïdentificeerd als Metatron[2]. Newby merkt op dat:

…we kunnen afleiden dat de inwoners van Hidjaz ten tijde van Mohammed ten minste delen van 3 Henoch kenden in verband met de Joden. De engelen waarover Metatron het hoofd wordt, worden in de Henoch-tradities geïdentificeerd als de zonen van God, de Bene Elohim, de Wachters, de gevallenen als de veroorzakers van de zondvloed. In 1 Henoch en 4 Ezra kan de term Zoon van God worden toegepast op de Messias, maar meestal wordt het toegepast op de rechtvaardige mannen, van wie de Joodse traditie stelt dat er niet rechtvaardiger zijn dan degenen die God uitkoos om levend naar de hemel te vertalen. Het is dan ook gemakkelijk voor te stellen dat onder de Joden van Hidjaz die blijkbaar betrokken waren bij mystieke speculaties in verband met de merkabah , Ezra, vanwege de tradities van zijn vertaling, vanwege zijn vroomheid en met name omdat hij gelijkgesteld werd met Henoch als de Schrijver van God, een van de Bene Elohim genoemd zou kunnen worden. En natuurlijk zou hij passen bij de beschrijving van een religieuze leider (een van de ahbar uit de Koran 9:31) die door de Joden was verheven. [3]

De islamitische exegeten hebben vermeld dat er een gemeenschap van Joden in Jemen bestond die Ezra beschouwden als de zoon van God. Hirschberg zegt in Encyclopaedia Judaica :

HZ Hirschberg stelde een andere veronderstelling voor, gebaseerd op de woorden van Ibn Hazm, namelijk dat de 'rechtvaardigen die in Jemen leven geloofden dat 'Uzayr inderdaad de zoon van Allah was.' Volgens andere islamitische bronnen waren er enkele Jemenitische joden die zich tot de islam bekeerden en geloofden dat Ezra de messias was. Voor Mohammed kan Ezra, de apostel (!) van de messias, in hetzelfde licht worden gezien als de christen Jezus, de messias, de zoon van Allah zag.[4]

George Sale maakt een interessante opmerking over de islamitische en joods-christelijke mening over deze kwestie.

Deze ernstige beschuldiging tegen de Joden, proberen de commentatoren te ondersteunen door ons te vertellen dat het bedoeld is voor een aantal oude heterodoxe Joden, of anders voor een aantal Joden van Medina; die dit zeiden om geen andere reden dan dat de wet volkomen verloren was gegaan en vergeten tijdens de Babylonische ballingschap, Ezra die tot leven was gewekt nadat hij honderd jaar dood was geweest, dicteerde het geheel opnieuw aan de schriftgeleerden, uit zijn eigen geheugen; waar ze zeer verbaasd over waren en verklaarden dat hij het niet had kunnen doen, tenzij hij de zoon van God was. Al-Beidawi voegt eraan toe dat de toerekening waar moet zijn, omdat dit vers aan de Joden werd voorgelezen en zij het niet tegenspraken; wat ze in andere gevallen maar al te graag deden. Dat Ezra niet alleen de Pentateuch herstelde, maar ook de andere boeken van het Oude Testament, door goddelijke openbaring, was de mening van verschillende van de christelijke vaders, die worden geciteerd door Dr. Prideaux, en van enkele andere schrijvers; die ze eerst lijken te hebben geleend van een passage in dat zeer oude apocriefe boek, in onze Engelse Bijbel het tweede boek van Esdras genoemd. Dr. Prideaux vertelt ons dat de kerkvaders hierin meer aan Ezra toeschreven dan aan de Joden zelf, waaraan hij veel heeft gewerkt en die hij een heel eind heeft geholpen bij het perfectioneren ervan. Het is echter niet onwaarschijnlijk dat de fictie oorspronkelijk van de Joden kwam, hoewel zij nu een andere mening zijn toegedaan, en ik kan het niet op hen afstemmen met enig direct bewijs. Want, om niet te hameren op het getuigenis van de Mohammedanen (waar ik toch niet anders kan dan denken dat het een beetje gewicht heeft in een punt van deze aard), wordt door de meest scherpzinnige critici toegegeven dat het tweede boek van Ezra inderdaad is geschreven door een christen, maar toch iemand die als Jood was opgevoed en nauw bekend was met de fabels van de rabbijnen; en het verhaal zelf is volkomen in de smaak en was van het denken van die mannen.[5]

Ten slotte stelde een christelijke schrijver ook voor dat Mohammed (P) de informatie over de Joden die Ezra tot zoon van God verheerlijkten, had gekregen van de Samaritanen, die zeiden dat Ezra aanmatigend had gehandeld en het oude goddelijke alfabetische karakter van de heilige boeken van de Wet had veranderd – een karakter dat tot op de dag van vandaag nog steeds wordt gebruikt en vereerd door de snel afnemende Samaritaanse gemeenschap.[6] Deze auteur concludeert op een nogal onchristelijke manier dat:

Maar het is helemaal niet onwaarschijnlijk dat de bron van Mohammeds aanklacht tegen de Joden te vinden is bij de Samaritanen of bij Arabische stamleden van Samaritaanse strekking. Als we in de Samaritaanse literatuur het tegenovergestelde geloof zouden vinden dat Ezra (of Uzair) de zoon van Satan was, zouden we er vrijwel zeker van zijn dat we de zaak hebben beslecht.[7]

En Allah weet het het beste!

Referenties

[1] Encyclopaedia Judaica , deel 6, Encyclopedia Judaica Jeruzalem, p. 1108.

[2] GD Newby, Een geschiedenis van de Joden van Arabië , 1988, University Of South Carolina Press, p. 59.

[3] Ibid ., blz. 61.

[4] Encyclopaedia Judaica , Ibid ., blz. 1108.

[5] George Sale, The Koran , IX editie van 1923, Londen, p. 152.

[6] J. Walker, “Wie is 'Uzair?”, The Moslem World , deel XIX, nr. 3, 1939, pp. 305-306.

[7] Ibid ., blz. 306.