Een kort inzicht in de prototypering van het Nieuwe Testament

Het Nieuwe Testament van vandaag wordt als volgt beschreven met betrekking tot de NA28 GNT:

“De bedoeling van deze uitgave ligt niet in het reproduceren van de ‘oudste tekst’ die in het oudste manuscript wordt gepresenteerd, maar in het reconstrueren van de tekst van de hypothetische masterkopie waaruit alle manuscripten zijn afgeleid, een tekst waarnaar de redacteuren verwijzen als de oorspronkelijke tekst.”1

We moeten het Nieuwe Testament daarom niet als het woord van God beschouwen, maar als de hypothetische reconstructie van het “woord van God”, een prototype, een mogelijkheid van hoe de reconstructie van de oorspronkelijke tekst eruit zou kunnen hebben gezien. Wanneer men de vroegste manuscripten onderzoekt, vinden we snel een trend die niet terzijde kan worden geschoven of genegeerd, de vroegste getuigen plaatsen ons in de late 2e tot 4e eeuw na Chr.:

De grafiek hierboven geeft beknopt weer welke boeken van het Nieuwe Testament hun vroegste overlevende (bestaande) getuigen zijn. Het verdeelt het Nieuwe Testament ook handig in genres en teksttypen. De overgrote meerderheid van de manuscripten is afkomstig uit de 3e eeuw na Christus, wat betekent dat de gereconstrueerde prototypes ons een beeld geven van hoe deze voltooide teksten er tijdens of na de 3e eeuw na Christus uit hebben gezien. Wat het meest opvallend is, is dat een van de vroegste overlevende bronnen getuigt van 9 boeken. Dat voorspelt niet veel goeds voor meervoudige attestatie. Andere boeken vinden hun vroegste getuigen in de 4e eeuw, waaronder 1 Timoteüs, 2 Timoteüs, 2 Johannes en 3 Johannes. Deze geven allemaal een tussenliggende of initiële tekst aan die geprojecteerd is in de 3e eeuw, sommigen zeggen de 2e eeuw. Geleerden hebben deze trend van een later ontwikkelde tekst al lang opgemerkt, waarbij een opmerkelijke geleerde expliciet stelt:

Onze kritische edities bieden ons niet de tekst die gangbaar was in 150, 120 of 100 n.Chr., laat staan in 80 n.Chr.2

Wat betreft nieuwe methoden en veranderingen in de NA28 bevestigt een publicatie uit 2016 van het Journal of the Evangelical Theological Society het volgende:

De toepassing van de CBGM resulteerde in 34 wijzigingen in de hoofdtekst van de katholieke brieven en een lichte toename van het aantal passages dat als onzeker werd gemarkeerd. In de meeste gevallen zijn de wijzigingen van ondergeschikt belang voor interpretatie of vertaling, maar in verschillende gevallen mogen de wijzigingen niet worden genegeerd. Bij de moeilijke variatie in Judas 5 bijvoorbeeld, luidt de tekst nu dat het "Jezus" (Ἰησοῦς) was die ooit een volk uit Egypte redde in plaats van "de Heer" (ὁ κύριος). In een andere belangrijke wijziging drukt 2 Petr. 3:10 nu een lezing af die in geen enkele bekende Griekse getuige wordt gevonden. Waar de vorige editie luidde dat de laatste dagen zouden betekenen dat de aarde en alles wat erin is “zal worden gevonden” of misschien “blootgesteld” (εὑρεθήσεται), luidt de tekst nu het tegenovergestelde: de aarde en alles wat erin is “zal niet worden gevonden” (οὑχ εὑρεθήσεται). De laatste lezing past veel beter bij de omringende context, maar wordt alleen bevestigd in een paar Koptische en Syrische manuscripten.3

Wat de data, methoden en huidige status van Nieuwtestamentische tekstkritiek aangeven is dat we een tekst hebben die veel later is dan traditioneel wordt aangenomen. De stemmata geven aan dat we momenteel reconstructies hebben van een tekstvorm tussen de late 2e en 4e eeuw na Chr. Er is nu een toename in onzekerheid met betrekking tot de varianten, met andere woorden, het vertrouwen is in verschillende gevallen verloren gegaan. In andere gevallen vinden we teksten die de theologie beïnvloeden of waarvan tekstcritici aangeven dat het belangrijke veranderingen zijn die als "moeilijk" worden bestempeld, waarvan de gevolgen niet kunnen en "niet mogen worden genegeerd".

We zien ook in het eerder genoemde citaat dat teksten nu in wezen het tegenovergestelde leren van wat ze ooit zeiden! Alle exegeses die commentaar geven op de vorige lezing zijn nu ongeldig gemaakt door een tekstlezing in de tegenovergestelde richting. In een ander opmerkelijk geval vinden we nu ook een lezing in de tekst die helemaal geen manuscriptondersteuning heeft onder bekende Griekse getuigen. Al deze trends schetsen geen goed beeld van de staat van de betrouwbaarheid van het Nieuwe Testament. De tekst van het Nieuwe Testament vandaag de dag is niet de tekst die bekend was bij degenen op enig ander moment in het verleden, wat hun redding in twijfel trekt. Als geloven in de Schrift een criterium is voor redding, en de tekst die toen werd geloofd niet de tekst van nu is, kunnen we dan zeggen dat degenen in het verleden echt geloofden in en het "levende woord van God" omarmden? Als de tekst die hen voor leiding doordrong niet de tekst van vandaag is, maakt het dan überhaupt uit wat het Nieuwe Testament zegt?4

Bronnen:

1 – Trobisch, David. Een gebruikershandleiding voor het Nestle-Aland 28 Griekse Nieuwe Testament . 9e editie (Atlanta: Society of Biblical Literature, 2013), 10.

2 – Petersen, William Lawrence., en Jan Krans. Patristische en tekstkritische studies: de verzamelde essays van William L. Petersen . (Leiden: Brill, 2012), 410.

3 – Gurry, Peter J. Hoe uw Griekse NT verandert: een eenvoudige inleiding tot de op samenhang gebaseerde genealogische methode (CBGM) . Vol. 59. Serie 4. Journal of the Evangelical Theological Society, 2016, 684-685.

De titel van het essay van dit tijdschrift mag niet genegeerd worden. De tekst van het Nieuwe Testament verandert inderdaad, anders beweren is het bestaan van de kritische edities negeren.

4 – Hebreeën 4:12.

Veel commentatoren hebben gezegd dat de Bijbel het levende woord van God is, een geschrift dat ons spiritueel doordringt en ons leidt. Als dat het geval is, dan moeten we ons afvragen, als de tekst verandert, welke vorm van de tekst eigenlijk het levende woord van God is. Als een editie eerder spirituele veranderingen veroorzaakte maar nu is veranderd, maakt dat dan de spirituele leiding ongeldig of geeft het aan dat de veranderingen verkeerd zijn en de editie correct? Het is hoe dan ook een dilemma, wat de ideeën van de Schrift, verlossing en het werk van een levend woord van God onder christelijke gelovigen zeker in ernstige twijfel brengt.